ارتودنسي دندان چيست؟ راهنماي جامع درمان، انواع، مراحل و هزينه ارتودنسي
آنچه در اين مقاله مي خوانيد
ارتودنسي دندان يك درمان تخصصي براي مرتبكردن دندانها، اصلاح ناهنجاريهاي فك و زيباتر كردن لبخند است. اين درمان ميتواند مشكلاتي مانند بههمريختگي دندانها، جلوزدگي فك، شلوغي دندانها و اختلال در جويدن را برطرف كند. انواع ارتودنسي شامل ارتودنسي ثابت، نامرئي، لينگوال و متحرك است كه بسته به شدت مشكل و سن بيمار انتخاب ميشود. بهترين سن براي ارتودنسي بين ۹ تا ۱۴ سالگي است، اما بزرگسالان نيز ميتوانند از اين درمان بهره ببرند.
مراحل ارتودنسي شامل معاينه، عكسبرداري، قالبگيري يا اسكن سهبعدي، نصب براكتها يا تحويل الاينر، تنظيمهاي ماهانه و در نهايت استفاده از ريتينر است. هزينه ارتودنسي بسته به نوع درمان و ميزان ناهنجاري متفاوت است. عوارض ارتودنسي معمولاً خفيف و موقتي بوده و با رعايت بهداشت دهان قابل كنترل هستند.
در نهايت، ارتودنسي يكي از مؤثرترين روشها براي داشتن لبخند زيبا، دندانهاي سالم و پيشگيري از مشكلات آينده است.
ارتودنسي چيست؟
ارتودنسي يك روش تخصصي در دندانپزشكي است كه براي صاف و مرتب كردن دندانها و اصلاح مشكلات فكي به كار ميرود. در اين درمان با استفاده از دستگاههايي مانند براكتهاي ثابت، پلاكهاي متحرك يا الاينرهاي نامرئي، دندانها بهتدريج به جاي درست خود هدايت ميشوند.هدف ارتودنسي فقط زيبايي نيست؛ بلكه كمك ميكند دندانها بهتر روي هم قرار بگيرند، جويدن راحتتر شود، احتمال پوسيدگي كاهش پيدا كند و سلامت كلي دهان حفظ شود. اين درمان براي كودكان، نوجوانان و حتي بزرگسالان قابل انجام است و بسته به شدت نامرتبي، نوع مناسب آن توسط متخصص انتخاب ميشود.
ارتودنسي دندان قبل و بعد
در تصوير قبل از ارتودنسي، نامرتبي دندانها، شلوغي و قرارگيري ناهماهنگ آنها كاملاً قابل مشاهده است. اين وضعيت ميتواند باعث مشكلاتي مثل سختي در مسواك زدن، افزايش احتمال پوسيدگي، اختلال در جويدن و كاهش زيبايي لبخند شود. هدف از شروع درمان ارتودنسي، ايجاد نظم در دندانها، اصلاح بايت و بهبود هماهنگي فك و صورت است.
آيا ارتودنسي درد دارد يا خطرناك است؟
ارتودنسي درماني كاملاً ايمن و علمي است و معمولاً خطري ندارد. در روزهاي اول ممكن است كمي درد يا حساسيت در دندانها و لثهها حس كنيد كه طبيعي است و نشاندهنده حركت كنترلشده دندانهاست. اين درد معمولاً پس از چند روز كاهش پيدا ميكند. رعايت بهداشت دهان، استفاده درست از براكت يا الاينر و مراجعه منظم به متخصص، باعث ميشود درمان بدون مشكل ادامه يابد و در پايان، لبخندي سالم و زيبا داشته باشيد.
درمان ارتودنسي چقدر طول ميكشد؟
مدت زمان درمان ارتودنسي بسته به شدت نامرتبي دندانها و نوع ارتودنسي متفاوت است و معمولاً بين ۶ ماه تا ۳ سال طول ميكشد. در مشكلات خفيف، درمان ممكن است كمتر از يك سال تمام شود، اما در ناهنجاريهاي شديد يا همراه با اصلاح فك، ممكن است تا سه سال ادامه پيدا كند. مراجعه منظم، رعايت بهداشت و استفاده صحيح از ريتينر پس از پايان درمان، باعث كوتاهتر شدن دوره و نتيجهاي ماندگار ميشود.
انواع ارتودنسي
انواع ارتودنسي به طور كلي بر اساس روش نصب و نوع ابزار درماني دستهبندي ميشوند و هركدام مزايا و محدوديتهاي خاص خود را دارند. اصليترين انواع ارتودنسي عبارتند از:
۱. ارتودنسي ثابت
در اين روش از براكتهاي فلزي يا سراميكي استفاده ميشود كه به دندانها چسبيده و قابل جابجايي نيستند. اين نوع ارتودنسي قدرت بالا و دقت زيادي دارد و براي مشكلات متوسط تا شديد بسيار مناسب است.
۲. ارتودنسي نامرئي (اينويزيلاين)
اين روش از قالبهاي شفاف پلاستيكي قابل جابجايي استفاده ميكند و تقريباً ديده نميشود. مناسب بزرگسالان و مشكلات خفيف تا متوسط است و به زيبايي و راحتي بيمار توجه ويژه دارد.
۳. ارتودنسي لينگوال
در اين روش براكتها پشت دندان نصب ميشوند و از روبهرو ديده نميشوند. مزيت آن زيبايي بالا است، اما نصب و مراقبت آن پيچيدهتر است و هزينه بيشتري دارد.
۴. ارتودنسي متحرك
پلاكها يا ابزارهاي متحرك هستند كه بيشتر براي كودكان و اصلاح مشكلات خفيف استفاده ميشوند. مزيت آن امكان برداشتن و راحتي در غذا خوردن است، اما قدرت اصلاح آن كمتر از ارتودنسي ثابت است.
چه كساني به ارتودنسي دندان نياز دارند؟
ارتودنسي دندان يكي از مهمترين روشهاي اصلاح لبخند و سلامت دهان است و براي افرادي توصيه ميشود كه دندانها يا فكشان دچار نامرتبي، شلوغي يا ناهنجاريهاي فكي هستند. اين درمان نه تنها ظاهر لبخند را زيباتر ميكند، بلكه عملكرد صحيح جويدن، گفتار و سلامت لثه و دندانها را نيز تضمين ميكند.
افرادي كه به ارتودنسي نياز دارند معمولاً شامل موارد زير هستند:
دندانهاي كج يا رويهم افتاده: دندانهاي نامرتب باعث دشواري در تميز كردن، افزايش احتمال پوسيدگي و التهاب لثه ميشوند.
فاصله غيرطبيعي بين دندانها: فاصله زياد يا نامتقارن دندانها علاوه بر ظاهر نامناسب، ممكن است مشكلات گفتاري و جويدن ايجاد كند.
مشكلات فك و بايت: افرادي كه فك بالا يا پايين آنها جلوتر يا عقبتر است يا بايت آنها ناهماهنگ است، ممكن است دچار درد فك، سردرد يا مشكلات مفصل فك (TMJ) شوند.
كودكان در سن رشد (۷ تا ۱۴ سال): ارتودنسي در اين سن ميتواند رشد فك را هدايت كند و از ايجاد ناهنجاريهاي شديد در آينده جلوگيري نمايد.
بزرگسالان: حتي بزرگسالاني كه فكر ميكنند زمان ارتودنسي گذشته است، ميتوانند با روشهاي مدرن مثل ارتودنسي نامرئي يا ثابت، دندانهاي خود را مرتب كرده و سلامت دهان و لبخند خود را بهبود دهند.
به طور خلاصه، اگر دندانها يا فك شما نامرتب است، مراجعه به متخصص ارتودنسي ميتواند لبخندي سالم، زيبا و منظم برايتان ايجاد كند و از بسياري از مشكلات دهان و دندان در آينده پيشگيري نمايد.
ارتودنسي چه مزايايي دارد ؟
ارتودنسي دندان تنها براي زيبايي لبخند نيست؛ بلكه تأثير زيادي بر سلامت دهان و دندان و كيفيت زندگي دارد. اين درمان با مرتب كردن دندانها و اصلاح ناهنجاريهاي فك، باعث ايجاد عملكرد بهتر و ظاهر زيباتر ميشود. مهمترين مزاياي ارتودنسي عبارتند از:
1.لبخندي زيباتر و افزايش اعتمادبهنفس:
دندانهاي صاف و منظم باعث لبخندي جذاب و اعتمادبهنفس بيشتر در روابط اجتماعي و حرفهاي ميشوند.
2.بهبود سلامت دهان و دندان:
دندانهاي مرتب راحتتر تميز ميشوند و احتمال پوسيدگي، جرم گرفتن و التهاب لثه كاهش پيدا ميكند.
3.اصلاح بايت و عملكرد بهتر جويدن:
ارتودنسي باعث توزيع مناسب فشار هنگام جويدن ميشود و از ساييدگي غيرطبيعي دندانها جلوگيري ميكند.
4.پيشگيري از مشكلات فك و مفصل فكي (TMJ):
ناهنجاري فك ميتواند باعث سردرد، درد فك و اختلال در مفصل فكي شود. ارتودنسي اين مشكلات را اصلاح ميكند.
5.اصلاح گفتار و تلفظ:
در بعضي موارد، دندانهاي نامرتب باعث مشكلات گفتاري ميشوند كه با ارتودنسي بهبود مييابند.
6.نتايج بلندمدت و ماندگار:
با رعايت توصيههاي متخصص و استفاده از ريتينر پس از درمان، نتيجه ارتودنسي براي سالها حفظ ميشود و كيفيت زندگي را بهبود ميبخشد.
چه كساني نبايد ارتودنسي انجام دهند؟
ارتودنسي براي اكثر افراد ايمن و مؤثر است، اما در برخي شرايط انجام آن توصيه نميشود يا بايد با احتياط بيشتري صورت گيرد. افرادي كه نبايد ارتودنسي انجام دهند يا نياز به بررسي دقيق دارند، شامل موارد زير هستند:
1.افراد با بيماريهاي شديد لثه يا دهان:
اگر التهاب لثه، پريودنتيت شديد يا عفونت فعال در دهان وجود داشته باشد، ابتدا بايد اين مشكلات درمان شوند، زيرا ارتودنسي ميتواند وضعيت را بدتر كند.
2.افراد با بيماريهاي سيستميك كنترلنشده:
بيماريهايي مانند ديابت كنترلنشده، اختلالات ايمني يا مشكلات قلبي ممكن است ريسك عوارض ارتودنسي را افزايش دهند.
3.افراد با دندانهاي بسيار فرسوده يا لق:
اگر دندانها پوسيده، شكسته يا شل باشند، فشار ارتودنسي ممكن است باعث آسيب بيشتر شود.
4.افرادي كه همكاري كافي ندارند:
ارتودنسي، بهويژه نوع نامرئي و متحرك، نيازمند همكاري بيمار است. افرادي كه نميتوانند توصيهها را رعايت كنند يا مراجعات منظم داشته باشند، نتيجه مطلوب نخواهند گرفت.
5.افرادي كه هنوز رشد فكشان تكميل نشده و مشكل پيچيده فكي دارند:
در بعضي ناهنجاريهاي شديد فك، قبل از ارتودنسي نياز به جراحي يا درمانهاي تخصصي است.
بيشتر بخوانيد:
مراقبت و تميز كردن دندانها در هنگام ارتودنسي
ارتودنسي دندان، چه ثابت و چه متحرك، نيازمند مراقبت ويژه از دندانها و لثهها است. رعايت بهداشت دهان در طول درمان باعث جلوگيري از پوسيدگي، التهاب لثه و ايجاد لكه روي دندانها ميشود و نتيجه درمان را ماندگارتر ميكند.
۱. مسواك زدن منظم و صحيح
دندانها را حداقل دو بار در روز مسواك بزنيد، مخصوصاً بعد از غذا.
از مسواك مخصوص ارتودنسي يا مسواك بيندنداني استفاده كنيد تا اطراف براكتها و سيمها كاملاً تميز شود.
حركت مسواك بايد به صورت دوراني و آرام باشد تا به براكتها آسيب نرسد.
۲. استفاده از نخ دندان
نخ دندان مخصوص ارتودنسي به شما كمك ميكند فضاهاي بين دندان و سيمها را تميز كنيد.
هر روز از نخ دندان استفاده كنيد تا از تجمع پلاك و باقيماندن غذا جلوگيري شود.
۳. استفاده از دهانشويه ضدعفونيكننده
يك دهانشويه فلورايد يا ضدعفونيكننده ميتواند به كاهش التهاب لثه و جلوگيري از پوسيدگي كمك كند.
اين كار به ويژه قبل از خواب و بعد از مسواك زدن موثر است.
۴. پرهيز از غذاهاي چسبناك و سفت
غذاهايي مثل آجيل، تهديگ، پاستيل، آبنبات و ذرت بو داده ممكن است براكتها را شل كنند يا باعث گير كردن غذا شوند.
بهتر است از غذاهاي نرم و سالم استفاده كنيد.
۵. مراجعه منظم به متخصص ارتودنسي
ويزيتهاي ماهانه براي بررسي حركت دندانها و تنظيم براكتها ضروري است.
اين كار به حفظ سلامت دندان و لثه كمك كرده و روند درمان را سريعتر و ايمنتر ميكند.
آيا ارتودنسي عوارض دارد؟
ارتودنسي يكي از ايمنترين درمانهاي دندانپزشكي است و بيشتر افراد بدون هيچ مشكل جدي آن را انجام ميدهند. با اين حال، مانند هر درمان پزشكي، ارتودنسي نيز ممكن است عوارض خفيف و قابلكنترل داشته باشد كه معمولاً موقت هستند و با مراقبت صحيح برطرف ميشوند. شناخت اين موارد باعث ميشود با آرامش بيشتر درمان را شروع كنيد.
۱. درد و فشار در چند روز اول
يكي از رايجترين عوارض، احساس فشار يا درد خفيف در روزهاي ابتدايي نصب براكتها يا تنظيم سيمها است.
اين درد معمولاً ۲ تا ۵ روز طول ميكشد و كاملاً طبيعي است.
۲. ايجاد زخم يا تحريك داخل دهان
براكتها و سيمها ممكن است باعث سايش و تحريك گونه، لب يا زبان شوند.
استفاده از موم ارتودنسي بهراحتي اين مشكل را حل ميكند.
۳. تجمع پلاك و پوسيدگي در صورت عدم رعايت بهداشت
اگر بهداشت دهان به خوبي رعايت نشود، احتمال تجمع پلاك، لكه روي دندان يا پوسيدگي افزايش پيدا ميكند.
مسواك منظم، نخ دندان و دهانشويه اين خطر را به حداقل ميرسانند.
۴. تحليل خفيف ريشه دندان
در برخي افراد تحليل ريشه ممكن است رخ دهد، اما معمولاً خفيف و بدون مشكل جدي است.
اين موضوع توسط متخصص ارتودنسي در جلسات دورهاي كنترل ميشود.
۵. برگشت دندانها پس از درمان
اگر بعد از ارتودنسي از ريتينر (نگهدارنده) استفاده نشود، احتمال دارد دندانها كمي به جاي قبلي بازگردند.
استفاده منظم از ريتينر از اين مشكل جلوگيري ميكند.
۶. شل شدن براكتها يا سيمها
گاهي براكت يا سيم ممكن است شل شود، مخصوصاً اگر بيمار غذاهاي سفت يا چسبناك بخورد.
اين مشكل ساده است و در ويزيت بعدي بهراحتي اصلاح ميشود.
ارتودنسي در مجموع درماني ايمن و كمخطر است و عوارض آن معمولاً موقت، قابل پيشگيري و قابلكنترل هستند.
با انتخاب يك متخصص ارتودنسي باتجربه و رعايت دقيق بهداشت و مراقبتها، ميتوان اين عوارض را به حداقل رساند و به بهترين نتيجه ممكن رسيد.
برچسب: ارتودنسي, درد ارتودنسي, زخم ارتودنسي, مزاياي ارتودنسي،
ادامه مطلب